گرایش به اعتیاد
من با صبر، تسلیم و امید ، بیماریم را به زانو میکشانم ، اعتیاد سیاه است اما من شکوه رنگین کمانم و پاکی حق من است.
اعتیاد و دلایل گرایش به آن
اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روان شناختی و اجتماعی است. عوامل متعددی در اتیولوژی سوء مصرف و اعتیاد مؤثر است که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند. عوامل مؤثر بر فرد ، محیط فرد و عوامل اجتماعی، عوامل درهم بافته ای هستندکه بر یکدیگر تأثیر می گذارند. درک کلیه علل و عوامل زمینه ای ، موجب می شود تا روند پیشگیری، شناسایی،درمان و پیگیری به طور هدفمند طرح ریزی شود.
نخستین گام در پیشگیری اولیه اعتیاد ، شناخت علل اعتیاد و تلاش در برطرف کردن آن ها است.
آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده بروز اعتیاد و نیز عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:
ـ شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامات پیشگیرانه برای آنان
ـ انتخاب نوع درمان و اقدامات خدماتی ، حمایتی و مشاوره ای لازم برای معتادان
عوامل مهم در شروع تجربه اعتیاد
ـ دسترسی به مواد / قیمت مواد / پذیرش اجتماعی / فشار همسالان / قوانین
عوامل مهم در تلقی از مواد:
ـ شخصیت / زیست شناسی فرد
عوامل تداوم در مصرف مواد
ـ اثر اعتیاد آوری ماده / آسیب پذیری فردی / عوامل محیطی و اجتماعی
پیش رفت مصرف مواد
ـ مصرف نخست / مصرف آزمایشی
ـ مصرف آزمایشی / مصرف نامنظم
ـ مصرف منظم مواد
ـ آسیب رسان
ـ وابستگی
ـ اعتیاد
عواملی که باعث گرایش و مصرف مواد می شود:
۱-فردی
نوجوانی ـ استعداد ارثی ـ صفات شخصیتی ـ اختلالات روانی ـ نگرش مثبت ـ موقعیت ها ـ تاثیر مثبت مواد بر فرد
۲- بین فردی و محیطی
خانواده ـ دوستان ـ مدرسه ـ محل سکونت ـ شغل
۳- اجتماعی
قوانین ـ هنجارها
ـ عوامل خطر فردی (استعداد ژنتیکی)
اختلالات شخصیت / اختلالات یادگیری
(صفات شخصیتی)
نیاز شدید به استقلال / صفات ضد اجتماعی / پرخاشگری شدید / فقدان کنترل بر زندگی / فقدان مهارت مقاومت / فقدان مهارت اجتماعی / عدم پذیرش ارزش های رایج و سنت / مقاومت در برابر منابع قدرت
(اختلالات روانی)
افسردگی / اختلال شخصیت ضد اجتماعی / ترس بیمارگون (فوبیا) / اختلال وسواس جبری / پانیک / مانیا / اسکیزوفرنی
(موقعیت های خطرناک)
خشونت در کودکی / توجه بیس از حد / ترک تحصیل / بی سرپرستی یا بی خانمانی / فرار از خانه / معلولیت جسمانی / بیماری ها و دردهای مزمن
مهم ترین عامل در دوره ی نوجوانی و زیرگروه عوامل فردی گروه همسالان هستند برای مثال :
ـ مصرف مواد توسط همسالان و نگرش مثبت آن ها در مورد مصرف مواد
ـ ارتباط و دل بستگی شدید به هم سالان به جای خانواده
ـ در دسترس بودن مواد در گروه های هم سالان
البته اگر گروه همسالان ویژگی های زیر را داشته باشند در پیشگیری نقش مثبتی دارند :
رفتارهای جامعه پسندانه / رعایت ارزش های اجتماعی / پیوند با خانواده / پیوند با مدرسه / پیوند با اجتماعات سالم
ـ عوامل اجتماعی
معاشرت با دوستان معتاد و منحرف / طرد شدن از طرف خانواده ، معلمان ، دوستان و بستگان به خاطر تخلفات جزیی / مهاجرت / نداشتن تفریحات سالم / دسترسی آسان به مواد مخدر در جامعه / فشارهای ناشی از محیط / عدم شناخت جامعه از توانایی ها و استعدادهای افراد / کمبود امکانات و تجهیزات کافی برای گذراندن اوقات فراغت / تجمل پرستی و رقابت های بیهوده و ……
(مدرسه)
بی توجهی به مصرف / عدم وجود محدودیت / فقدان مقررات جدی / استرس های تحصیلی و محیطی / فقدان حمایت معلمان و مسئولان
(محل سکونت)
شیوع خشونت / اعمال خلاف / مشاغل کاذب / آشفتگی و ضعف همبستگی / حاشیه نشینی
(شغل)
نوع کار / سختی کار / همکاران مصرف کننده / عدم مقررات خاص / پنهان کردن اعتیاد / استرس کار / طرد شدگی
ـ عوامل خانوادگی
مصرف مواد مخدر توسط اعضای خانواده/ رها کردن فرزندان به حال خود / تشنج و در گیری خانواده / عدم رعایت مسائل دینی و اخلاقی در خانواده / تحقیر شخصیت فرزندان در خانواده / از هم گسیختگی کانون خانواده (طلاق والدین) / نا آگاهی والدین / ارتباط ضعیف والد و کودک / توجه زیاد به کودک / فقدان انضباط در خانواده / بزهکاری خانواده
بیش ار ۶۰ درصد معتادان نخستین مصرف خود را در میهمانی های خانوادگی و یا دوستانه تجربه کرده اند.
ـ عوامل اقتصادی
فقر کامل یا رفاه کامل / بیکاری / بحران های اقتصادی / تورم شدید / سودجویی و خرید و فروش مواد مخدر / نابرابری های اقتصادی
ـ عوامل فرهنگی
بی سوادی و کم سوادی / عدم اگاهی به مسایل اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی / عدم احساس مسئولیت / پایین بودن فرهنگ مطالعه / نداشتن اطلاعات کافی در مورد مضرات مواد مخدر
عوامل دیگر
بیماری ها و درمان های خود سرانه / عدم کنترل و امنیت مرزها / عدم تبلیغات وسیع آموزشی و فرهنگی و …..
کلام آخر اینکه گرایش به مواد سن و سال و جنسیت نمی شناسد و هر فردی در هر موقعیتی می تواند به اعتیاد دچار شود و گرفتار این منجلاب گردد.
برای اطلاعات بیشتر درباره ی انواع اعتیاد، علائم اعتیاد و یا ترک انواع مواد (مخدر/ محرک) و یا نشانه های اعتیاد با مشاوران ترک اعتیاد دپارتمان تخصصی روشا مشاور تماس حاصل نمایید.
