من با صبر، تسلیم و امید ، بیماریم را به زانو میکشانم ، اعتیاد سیاه است اما من شکوه رنگین کمانم و پاکی حق من است.

 

اعتیاد و دلایل گرایش به آن

اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روان شناختی و اجتماعی است. عوامل متعددی در اتیولوژی سوء مصرف و اعتیاد مؤثر است که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند. عوامل مؤثر بر فرد ، محیط فرد و عوامل اجتماعی، عوامل درهم بافته ای هستندکه بر یکدیگر تأثیر می گذارند. درک کلیه علل و عوامل زمینه ای ، موجب می شود تا روند پیشگیری، شناسایی،درمان و پیگیری به طور هدفمند طرح ریزی شود.

 

نخستین گام در پیشگیری اولیه اعتیاد ، شناخت علل اعتیاد و تلاش در برطرف کردن آن ها است.

 

آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده بروز اعتیاد و نیز عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:

ـ شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامات پیشگیرانه برای آنان

ـ انتخاب نوع درمان و اقدامات خدماتی ، حمایتی و مشاوره ای لازم برای معتادان

 

عوامل مهم در شروع تجربه اعتیاد

ـ دسترسی به مواد / قیمت مواد / پذیرش اجتماعی / فشار همسالان / قوانین

عوامل مهم در تلقی از مواد:

ـ شخصیت / زیست شناسی فرد

 

عوامل تداوم در مصرف مواد

ـ اثر اعتیاد آوری ماده / آسیب پذیری فردی / عوامل محیطی و اجتماعی

 

پیش رفت مصرف مواد

ـ مصرف نخست / مصرف آزمایشی

ـ مصرف آزمایشی / مصرف نامنظم

ـ مصرف منظم مواد

ـ آسیب رسان

ـ وابستگی

ـ اعتیاد

 

عواملی که باعث گرایش و مصرف مواد می شود:

۱-فردی

نوجوانی ـ استعداد ارثی  ـ صفات شخصیتی ـ اختلالات روانی ـ نگرش مثبت ـ موقعیت ها ـ تاثیر مثبت مواد بر فرد

۲- بین فردی و محیطی

خانواده ـ دوستان ـ مدرسه ـ محل سکونت ـ شغل

۳- اجتماعی

قوانین ـ هنجارها

ـ عوامل خطر فردی (استعداد ژنتیکی)

اختلالات شخصیت / اختلالات یادگیری

(صفات شخصیتی)

نیاز شدید  به استقلال / صفات ضد اجتماعی / پرخاشگری شدید / فقدان کنترل بر زندگی / فقدان مهارت مقاومت / فقدان مهارت اجتماعی / عدم  پذیرش ارزش های رایج و سنت / مقاومت در برابر منابع قدرت

 (اختلالات روانی)

افسردگی / اختلال شخصیت ضد اجتماعی / ترس بیمارگون (فوبیا) / اختلال وسواس جبری / پانیک / مانیا / اسکیزوفرنی

 

(موقعیت های خطرناک)

خشونت در کودکی / توجه بیس از حد / ترک تحصیل / بی سرپرستی یا بی خانمانی / فرار از خانه / معلولیت جسمانی / بیماری ها و دردهای مزمن

 

مهم ترین عامل در دوره ی نوجوانی و زیرگروه عوامل فردی گروه همسالان هستند برای مثال :

ـ مصرف مواد توسط همسالان و نگرش مثبت آن ها در مورد مصرف مواد

ـ ارتباط و دل بستگی شدید به هم سالان به جای خانواده

ـ در دسترس بودن مواد در گروه های هم سالان

 

البته اگر گروه همسالان ویژگی های زیر را داشته باشند در پیشگیری نقش مثبتی دارند :

رفتارهای جامعه پسندانه / رعایت ارزش های اجتماعی / پیوند با خانواده / پیوند با مدرسه / پیوند با اجتماعات سالم

ـ عوامل اجتماعی

معاشرت با دوستان معتاد و منحرف / طرد شدن از طرف خانواده ، معلمان ، دوستان و بستگان به خاطر تخلفات جزیی / مهاجرت / نداشتن تفریحات سالم / دسترسی آسان به مواد مخدر در جامعه / فشارهای ناشی از محیط / عدم شناخت جامعه از توانایی ها و استعدادهای افراد / کمبود امکانات و تجهیزات کافی برای گذراندن اوقات فراغت / تجمل پرستی و رقابت های بیهوده و ……

(مدرسه)

بی توجهی به مصرف / عدم وجود محدودیت / فقدان مقررات جدی / استرس های تحصیلی و محیطی / فقدان حمایت معلمان و مسئولان

(محل سکونت)

شیوع خشونت / اعمال خلاف / مشاغل کاذب / آشفتگی و ضعف همبستگی / حاشیه نشینی

(شغل)

نوع کار / سختی کار / همکاران مصرف کننده / عدم مقررات خاص / پنهان کردن اعتیاد / استرس کار / طرد شدگی

 

ـ عوامل خانوادگی

مصرف مواد مخدر توسط اعضای خانواده/ رها کردن فرزندان به حال خود / تشنج و در گیری خانواده / عدم رعایت مسائل دینی و اخلاقی در خانواده / تحقیر شخصیت فرزندان در خانواده / از هم گسیختگی کانون خانواده (طلاق والدین) / نا آگاهی والدین / ارتباط ضعیف والد و کودک /  توجه زیاد به کودک / فقدان انضباط در خانواده / بزهکاری خانواده

بیش ار ۶۰ درصد معتادان نخستین مصرف خود را در میهمانی های خانوادگی و یا دوستانه تجربه کرده اند.

 

ـ عوامل اقتصادی

فقر کامل یا رفاه کامل / بیکاری / بحران های اقتصادی / تورم شدید / سودجویی و خرید و فروش مواد مخدر / نابرابری های اقتصادی

 

ـ عوامل فرهنگی

بی سوادی و کم سوادی / عدم اگاهی به مسایل اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی / عدم احساس مسئولیت / پایین بودن فرهنگ مطالعه / نداشتن اطلاعات کافی در مورد مضرات مواد مخدر

 

عوامل دیگر

بیماری ها و درمان های خود سرانه / عدم کنترل و امنیت مرزها / عدم تبلیغات وسیع آموزشی و فرهنگی و …..

 

کلام آخر اینکه گرایش به مواد سن و سال و جنسیت نمی شناسد و هر فردی در هر موقعیتی می تواند به اعتیاد دچار شود و گرفتار این منجلاب گردد.

برای اطلاعات بیشتر درباره ی انواع اعتیاد، علائم اعتیاد و یا ترک انواع مواد (مخدر/ محرک) و یا نشانه های اعتیاد با مشاوران ترک اعتیاد دپارتمان تخصصی روشا مشاور تماس حاصل نمایید.